Sosyal Sermaye

Kamu Kuruluşları ve Dünya Bankası ile Yürütülen Kalkınma İş Birliği Programları

KOBİ’lerin Finansmanı

KOBİ’ler, üretim ve ürün çeşitliliğini genişletme, düşük yatırım maliyetleri ile istihdam oluşturma, talep değişimlerine ve çeşitliliğine hızlıca uyum sağlama, teknolojik yeniliklere açıklık, bölgeler arası kalkınmayı dengeleme, gelir dağılımındaki eşitsizlikleri en aza indirme, bireysel tasarrufu özendirecek şekilde yönlendirme ve büyük sanayi işletmelerini tamamlama ve destekleme gibi çeşitli önemli özellikler ile tanınmaktadır. Bu niteliklerine ek olarak, politik ve sosyal istikrar unsurunu sağlama ve demokratik ve liberal ekonominin temel bileşenlerinden biri olma özelliğine sahip olan KOBİ’ler, Banka’nın destekleme öncelikleri arasında bulunmaktadır.

Kadın İstihdamına Destek

Fırsat eşitliği ve ayrımcılık yapmama ilkeleri doğrultusunda hareket etmeye özen gösteren Banka, istihdam yaratma girişimlerinde kadın istihdamına özellikle dikkat çekmektedir. Banka, sürdürülebilir kalkınmanın, işgücü piyasasında daha fazla kadının yer alması ile elde edilebileceğini ifade ederken, çalışanlar arasındaki kadın-erkek dengesini gözetmekte ve yaptığı çalışmalarla kadın istihdamının önemini belirtmektedir. Dünya Bankası tarafından sağlanan Kayıtlı İstihdam Yaratma Projesi ve Acil Durum Şirket Desteği Kredileri, kadınları kapsayan KOBİ’lere öncelik tanıyan bir yaklaşım benimsemektedir.

Kamu Kuruluşları ve Dünya Bankası ile Yürütülen Kalkınma İş Birliği Programları

Banka, Paydaş Kapitalizmi ve İş Birlikleri’ni öncelikli konuları arasında gören bir yaklaşım benimsemektedir. Kamu kurumları ile birlikte kalkınma ortaklıkları kapsamında çalışarak, İSEDAK (İslam İş Birliği Teşkilatı Ekonomik ve Ticari İş Birliği Daimi Komitesi) ve Avrupa Birliği programları gibi hibe programlarında aktif bir rol üstlenmektedir. Bu süreçte ayrıca, tüm paydaşların etkin olarak katılımını sağlamaya yönelik çabaları ile organizasyonlara proje yönetimi ve danışmanlık hizmetleri sağlamaktadır. Paydaş kapitalizmi, iş birlikleri ve kalkınma odaklı yaklaşımların entegrasyonu, Banka’nın hem yerel hem de uluslararası düzeyde sürdürülebilir büyümeyi destekleme stratejisinin temel taşlarıdır.

İSEDAK Proje Finansmanı Hibe Programları

İSEDAK Proje Finansmanı, İSEDAK Koordinasyon Ofisi (İKO) tarafından belirlenmiş ve 2013’te aktif hale getirilmiş bir fonlama sistemidir. Bu sistem aracılığıyla İSEDAK Stratejisi’nin amaçların erişme ve sonuçlarını elde etme hedeflenirken, üye ülkeler ve ilgili İslam İş Birliği Teşkilatı (İİT) organizasyonlarından gelen projeler mali olarak desteklenmektedir. İSEDAK Proje Finansmanı, İSEDAK Bakanlar Toplantısında onaylanan politika önerilerini göz önünde bulundurarak, üye ülkeler arasındaki dayanışmayı teşvik etmeyi, çoklu iş birliklerini sağlamayı ve üye ülkelerin insan ve kurumsal kapasitelerini geliştirmeyi hedefler.

İİT’ye bağlı kuruluşlar ve İSEDAK üye ülkelerinin hükümet kurumları, ekonomik ve ticari iş birliği alanında çalışan ilgili Çalışma Grubu’na proje başvurusunda bulunabilirler. Projeler, İKO tarafından onaylanan ve web sitesinde yayınlanan sektörel temaları dikkate alarak, altı farklı iş birliği alanından (Mali İş Birliği, Tarım, Ticaret, Turizm, Ulaştırma ve İletişim, Yoksullukla Mücadele) birinde tasarlanabilir. Projeye sahip olan ülkenin yanı sıra, en az iki ortak ülke ya faydalanıcı ya da kapasite sağlayıcı (teknik destek, insan kaynakları vb.) olarak projede yer alır.

İSEDAK Koordinasyon Ofisi ve Banka arasında imzalanan anlaşma kapsamında yürütülen projede, 2022 uygulama yılında finanse edilmesi planlanan toplam 24 proje içerisinden iki tanesi iptal edilmiştir ve 16 proje tamamlanmıştır. Altı projenin finansal raporlama ve ödeme süreci hâlâ devam etmektedir. 30.12.2022 tarihi itibarıyla 2022 yılında İSEDAK kapsamında 15.540.818,02 TL’lik ödeme alınmış ve bu miktarın 12.643.154,38 TL’lik kısmı proje ödemeleri için ayrılmıştır. 2023 uygulama yılı için proje listesi henüz duyurulmamıştır.

Dünya Bankası FRIT-II Kaynaklı Kayıtlı İstihdam Yaratma Hibe Programı

Kayıtlı İstihdam Yaratma Projesi, Türkiye vatandaşları ve mültecilerin işgücü piyasasına erişimlerini ve istihdam edilebilirliklerini geliştirmeyi amaçlayan bir girişimdir. Bu proje, TKYB ve Dünya Bankası iş birliği ile yürütülmekte ve amacı, ilgili grupların sosyal ve ekonomik özerkliklerini genişletmek, sosyal yardım programlarına olan bağımlılıklarını azaltmak ve Türkiye ekonomisine olan katkılarını büyütmektir.

Projenin bir parçası olarak, belirli bölgelerde hizmet veren işletmelerin genişleme yeteneklerinin güçlendirilmesi hedeflenmektedir. Bu çerçevede, Türk vatandaşları ve mültecilerin kayıtlı istihdam olanaklarına ve insan onuruna yakışır çalışma koşullarına erişimlerinin artırılması için finansal ve yetenek kaynaklarına erişimlerinin desteklenmesi planlanmaktadır.

TKYB, Dünya Bankası ile birlikte yürüttüğü bu proje kapsamında, 17 Aralık 2021 tarihinde 70 milyon avro tutarındaki Kayist Hibe Programı için bir teklif çağrısı yapmıştır.

Potansiyel hibe alacak 24 projeye, uygulanabilir iş ve istihdam planlarına dayanan alt-hibe proje tekliflerini sunmaları için 14 Mart 2022’ye kadar süre tanınmıştır. Banka’nın Kalkınma İş Birliği ve Toptan Bankacılık Birimi, proje döngüsü yönetimi yaklaşımıyla bu çalışmaları yürütmüş, Dünya Bankası tarafından onaylanan Proje Uygulama Kılavuzu hazırlanmış ve Kayist Hibe Programı’nın planlama ve proje teklif çağrısı süreçleri tamamlanmıştır.

Proje değerlendirmesi tamamlandıktan sonra, Dünya Bankası’nın ilk onayı için bir liste hazırlanmıştır. Bu liste, asil ve yedek adayları içermektedir. Danışman firma tarafından çevresel ve sosyal değerlendirmeler tamamlanıp, Dünya Bankası’nın ikinci onayını aldıktan sonra, listedeki firmalarla hibe sözleşmeleri imzalanacaktır. Bu sözleşmelerin 2023 yılının ilk çeyreğinde tamamlanması ve 2024 yılı son çeyreğinde programın sona ermesi hedeflenmektedir.

Ön değerlendirme, bağımsız değerlendirme, değerlendirme komitesi, bütçe revizyonu ve çevresel ve sosyal değerlendirme aşamalarını tamamlamış olan Hibe Platformu, son aşama olan sözleşme ve izleme modülünün 2023 yılının ikinci çeyreğinde tamamlanmasını öngörmektedir. Dünya Bankası ile yürütülen projenin hibe bileşeni için, yararlanıcılarla imzalanacak sözleşmelerin 2023 yılının ilk çeyreğinde sonuçlandırılması planlanmaktadır. İlk izleme ziyaretinden sonra, hibe yararlanıcılarına avans ödemeleri başlatılacaktır.

2022-2024 yılları arasında gerçekleştirilecek olan Hibe Programı çerçevesinde, Banka’nın kurumsal kapasite geliştirme etkinlikleri ve hibe alıcılarına yönelik teknik yardım eğitimlerinin bir kısmının 2023 yılı içinde yapılması öngörülmektedir.

Proje belgeleri olarak, Paydaş Katılım Planı, İşgücü Yönetim Planı, Çevresel ve Sosyal Taahhüt Planı, Banka’nın Çevresel Sosyal Politikası, Şikâyet Mekanizması, Proje Uygulama Kılavuzu ve Hibe Programı Başvuru ve Değerlendirme Paketi ile Hibe Başvuruları Değerlendirme Kılavuzu hazırlanmıştır. Ayrıca, Proje Teknik Yardım Bileşeni kapsamında alınan KDV İstisnası Sertifikası’nın süre uzatım süreci de başlamıştır.