Sektörel Durum ve Beklentiler

Türk bankacılık sektörünün aktif büyüklüğü 2022 yılında 2021 yılına göre %55,7’lik artış ile 14,3 trilyon TL’ye ulaşmıştır. 2022 yılının başlangıcı ile beraber pandeminin etkilerinin azaldığı ve bankacılık sektörü için risklerin birçok açıdan normale döndüğü görülmüştür.

Türk bankacılık sektörünün operasyonel ve sermaye yapısının gücü ile küresel piyasalardaki riskler karşılanmıştır. Böylece sektör, sermaye büyümesi ve yeterlilik oranları ile beraber güçlü seyrini sürdürmeyi başarmıştır.

Türk bankacılık sektörünün toplam aktifleri 2022 yılında 2021 yılına göre %55,7 oranında artış göstererek 14,3 trilyon TL’ye ulaşmıştır. Sektör aktif kalemleri içerisinde en büyük payı oluşturan krediler 7,6 trilyon TL seviyesine ulaşarak %54,7 oranında artış elde etmiştir.

Türk bankacılık sektörü 2022 yılında olumlu performansını koruyarak aktif büyüme ve kredi büyümesinde net kârını bir önceki yılın aynı dönemine göre %366 arttırarak 433,5 milyar TL’ye ulaştırmıştır. Sektörün sermaye yeterlilik standart oranı geçen yılın aynı ayına göre %1,1 oranında artarak %19,5 seviyesine erişmiştir ve 2022 yılında erişilen bu oran yasal zorunluluğun önemli ölçüde yukarısında bulunmaktadır.

Bankacılık sektörünün bilançosunda, 2022 yılı aralık ayında kredilerin toplam varlıklar içindeki payı %52,8 olarak kaydedilmiştir. Menkul değerler ise varlıkların bir diğer önemli bileşeni olarak 2022 yılı aralık ayında %16,5’lik bir oranla kaydedilmiştir.

Toplam yükümlülüklere bakıldığı zaman, mevduatın payı Aralık 2022’de %61,8 düzeyinde gerçekleşmiştir. Türk Lirası ve yabancı para bazında incelendiğinde ise, yabancı para kredilerinin toplam krediler içindeki oranı 2022 Aralık ayında %33, yabancı para mevduatın ise toplam mevduata oranı %46 olarak belirlenmiştir.

Bankacılık Sektörüne İlişkin Seçilmiş Bilanço Büyüklükleri

Kaynak: BBDK

2022’de Türkiye Kalkınma ve Yatırım Bankası toplam varlıkları içinde kredilerin payı %59,1 olarak kaydedilmiştir. Aynı dönemde yabancı para kredilerinin toplam krediler içindeki oranı ise %66 olmuştur. Pasifler tarafından bakıldığında ise yıllık bazdaki artışta en büyük katkı mevduatlardan gelmiştir. 2022 yılında mevduatlar, bir önceki yıla kıyasla %67,1 oranında artarak 8,8 milyar TL’ye ulaşmıştır.

Bu artışta, özellikle TP mevduatlarının yükselişi belirleyici bir faktör olmuştur. 2022 yılında, Kur Korumalı Mevduat hesaplarının ve TCMB tarafından TL mevduatı desteklemek için alınan önlemlerin etkisiyle, TP mevduatların yıllık artış hızı %154,1’e yükselmiştir. Bir önceki yılda ise bu artış hızı %21,6 olarak gerçekleşmiştir.

Bankacılık sektörü, Krediler/Mevduat oranı 2021 Aralık ayında %95,9 seviyesinde iken, 2022 Aralık ayında %87,9 olarak belirlenmiştir. Bu değişiklikte mevduatın kur etkisiyle artması ve kredi büyümesindeki yavaşlamanın etkisi gözlemlenmektedir. Önceki yıllara kıyasla, mevduat miktarındaki önemli artışla birlikte 2017’de %127 seviyelerinde olan oranın 2019’da %110 seviyelerine gerilediği tespit edilmiştir.

Bankacılık sektöründe kredi dağılımlarına bakıldığında, toplam kredilerin %13’ünü toptan ve perakende ticaret sektörü oluşturmaktadır. İkinci sırada %7,2’lik bir payla inşaat sektörü gelirken, enerji sektörü %6,5’lik bir oranla üçüncü sırayı almaktadır. Kalkınma yatırım bankaları özelinde ise enerji sektörü, kredi dağılımında %12,5’lik bir paya sahiptir.

2022 yılında sektörün aktif kârlılığı %3,7 olarak gerçekleşmiştir; yerli özel ve yabancı bankaların aktif kârlılığı ise sırasıyla %5,5 ve %4,3 ile sektör ortalamasının üzerinde seyretmektedir. 2022 Aralık ayında, bankacılık sektörünün özkaynak kârlılığı %49,9 olarak kaydedilmiştir ve Yerli Özel Bankaların %66, Yabancı Bankaların ise %60 ile ortalamanın üzerinde özkaynak kârlılığına sahip olduğu gözlemlenmektedir. Yani tüm gruplarda, özkaynak kârlılığının bir önceki yılın aynı ayına göre arttığı görülmektedir.

Bankacılık sektöründe 2022 aralık ayına gelindiğinde toplam 54 banka faaliyet göstermiştir ve sektördeki toplam çalışan sayısı yaklaşık 206.200 kişiye ulaşmıştır. Bu dönemde, sektör genelinde 11 bin banka şubesi bulunurken, kamu bankalarının şube sayısını artırdığı, öte yandan yerli özel ve yabancı bankaların ise şube sayılarını azalttığı tespit edilmiştir.

Türk Bankacılık Sektörüne İlişkin Seçilmiş Rasyolar (%)