Finansal Sermaye

KOBİ’lerin Finansmanı, Toptan Bankacılık (APEX Bankacılığı) ve Yaratılan Etki

KOBİ’ler (Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmeler), Türkiye dahil gelişmekte olan ülkelerde işletmelerin önemli bir bölümünü oluşturur ve ekonomik büyüme ile istihdam olanakları açısından kritik bir rol oynar. Bu önemlerinin farkında olan Türkiye Kalkınma ve Yatırım Bankası, KOBİ’lerin finansman ihtiyaçlarını yüksek öncelikli olarak desteklemektedir. Banka'nın temel amacı, Türkiye’nin genel kalkınmasına katkıda bulunmak, KOBİ’lerin büyümelerine yardımcı olmak, rekabet güçlerini artırmak ve kapsayıcı ekonomik büyümeyi teşvik etmek için finansal kaynaklara erişimlerini kolaylaştırmaktır.

Banka, KOBİ’lere dolaylı yollarla destek sağlamaktadır, bunlar arasında Toptan Bankacılık (APEX Bankacılığı) kredileri ve KOBİ’lere destek odaklı uluslararası finansal kuruluşlarla kredi anlaşmaları yer almaktadır. Ayrıca, Banka Türkiye Kalkınma Fonu kapsamında Teknoloji ve İnovasyon Fonu, Bölgesel Kalkınma Fonu, TKYB Sermaye Fonu, Kalkınma Katılım Girişim Sermayesi Fonu ve Yenilikçi ve İleri Teknolojiler Katılım Girişim Sermayesi Fonu gibi çeşitli fonları kullanarak KOBİ’lere desteğini artırmayı hedeflemektedir. Temel amaç, KOBİ’lere destek sisteminin güçlendirilmesi ve dinamik bir ekonomik ortamda başarılı olmalarının sağlanmasıdır.

Banka, istihdam fırsatlarının yaratılmasını desteklemek amacıyla mikro, küçük ve orta ölçekli firmaların tematik yatırımlarına yönelik finansmanı, doğrudan kullandırdığı krediler ve APEX Bankacılığı mekanizması aracılığıyla ticari bankalar, finansal kiralama şirketleri gibi diğer finansal kurumlar üzerinden sağlamaktadır.

2008 yılında uygulanmaya başlanan toptan bankacılık faaliyetleri kapsamında 2019 yılı sonuna kadar yürütülen 11 APEX programında 5 ticari banka ve 8 finansal kiralama şirketi aracılığıyla KOBİ’lere 1 milyar ABD dolara yakın finansman sağlanmıştır. Türkiye Kalkınma ve Yatırım Bankası, KOBİ’lerin finansmanını desteklemek amacıyla 2020 yılı içerisinde 3 adet APEX kredi programının tasarımı tamamlamış, ilgili kaynak kuruluşları ile sözleşmeler imzalamış, proje uygulama rehberleri hazırlayarak kullandırım aşamasına getirmiştir.

Banka'nın, APEX Bankacılığı yöntemiyle KOBİ’lere kredi kullandırmak üzere yürüttüğü çalışmalar 2022 yılında da hız kesmeden devam etmiştir. TKYB, Dünya Bankası iş birliğinde 2023 yılında toplam 280 milyon avro kullandırım sağlayacak iki önemli çalışmaya ve Asya Altyapı Yatırım Bankası iş birliğinde 30 milyon ABD doları tutarındaki APEX kredi bileşeni için bir projeye imza atmıştır.

Dünya Bankası Kayıtlı İstihdam Yaratma Projesi Toptan Bankacılık Bileşeni (Formal Employment Creation Project)

Dünya Bankası ile yürütülen Kayıtlı İstihdam Yaratma Projesi’nin Toptan Bankacılık yöntemiyle kullandırılması öngörülen APEX kredi bileşeni olan 190 milyon avro için yapılan aracı finansal kuruluş seçimi çalışmaları kapsamında hazırlanan finansal, çevresel ve sosyal inceleme ve değerlendirme raporları Dünya Bankası tarafından onaylanmış ve belirlenen altı finansal kiralama şirketi ile Aracı Finansal Kuruluş (AFK) Sözleşmesi imzalanmıştır.

Aracı Finansal Kuruluş kredi sözleşmesi imzalanan kuruluşlara toplamda 70 milyon avro kredi kullandırılmıştır. Kullandırılan krediler için finansal kiralama şirketlerinin alt-projelerini değerlendirme ve raporlama çalışmaları devam etmektedir. 2023 yılında, 120 milyon avro kullandırım öngörülmektedir. Kredi kapsamında Türkiye Kalkınma ve Yatırım Bankası, aracı kuruluşlar ve kredi yararlanıcı firmalara yönelik kapasite geliştirme eğitim ve danışmanlık hizmet alımları için ayrılan 650.000 avro bütçenin ağırlıklı olarak 2023 yılında kullanılabileceği öngörülmektedir.

Projenin APEX bileşeni kapsamında Çevresel ve Sosyal değerlendirme aşamasına danışmanlık yapacak firma için danışmanlık hizmeti satın alma süreci devam etmektedir. 2023 yılı ilk çeyreğinde danışman firma ile çalışmalara başlanması planlanmaktadır.

Dünya Bankası Acil Durum Firma Desteği Projesi (Emergency Firm Support Project)

COVID-19 salgınından etkilenen KOBİ’lerin işletme sermayesi ve yatırım ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla Dünya Bankası’ndan temin edilen 250 milyon ABD doları tutarındaki Acil Durum Firma Desteği Projesi’nin tamamı toptan bankacılık yöntemiyle kullandırılmaktadır. Dünya Bankası tarafından onaylanan üç finansal kiralama şirketi ve iki banka ile sözleşme imzalanarak kaynağın tamamı tahsis edilmiş ve aracı kuruluşlara toplam 90 milyon ABD dolar kullandırılmıştır.

2023 yılında aracı kuruluşların alt-kredilerinin değerlendirilmesi ve raporlanması çalışmalarına devam edilmesi ve toplamda 160 milyon ABD doları kullandırılması planlanmaktadır.
Proje kapsamında Çevresel ve Sosyal değerlendirme sürecine destek olacak danışmanlık hizmeti satın alma çalışmaları devam etmektedir. Danışmanlık hizmeti iş tanımı ve potansiyel firma listesi hazırlanmıştır. Satın alma sürecinin 2023 yılının ilk çeyreğinde tamamlanması hedeflenmektedir.

Asya Altyapı Yatırım Bankası COVID-19 Projesi Toptan Bankacılık Bileşeni

Asya Altyapı Yatırım Bankası ile yürütülen 300 milyon ABD doları tutarındaki COVID-19 Projesi’nin 30 milyon ABD doları tutarındaki APEX kredi bileşeni için bir ticari banka ile Aracı Finansal Kuruluş (AFK) Sözleşmesi imzalanmış ve tutarın tamamı aktarılmıştır. Aracı banka'nın kullandırdığı alt-kredilerin inceleme, onay ve raporlama süreçlerinin 2023 yılının ilk yarısında tamamlanması planlanmaktadır.

Proje kapsamında Çevresel ve Sosyal değerlendirme sürecine destek olacak danışmanlık hizmeti satın alma çalışmaları Dünya Bankası Acil Durum Şirket Desteği Projesi ile birlikte devam etmektedir. Danışmanlık hizmeti iş tanımı ve potansiyel firma listesi hazırlanmıştır. Satın alma sürecinin 2023 yılının ilk çeyreğinde tamamlanması hedeflenmektedir.