Jeotermal Geliştirme Projesi Risk Paylaşım Mekanizması (RPM)
Türkiye Kalkınma ve Yatırım Bankası’nın Dünya Bankası ile 30 Kasım 2016 tarihinde imzalamış olduğu Türkiye
Jeotermal Geliştirme Projesi, önemli bir bileşen olarak Risk Paylaşım Mekanizması (RPM)’ni içermektedir.
Bu proje, Türkiye’nin jeotermal potansiyelini geliştirmeye yönelik olarak jeotermal enerji yatırımcılarının
kaynak belirleme amaçlı kuyu delme faaliyetlerindeki riskleri kısmen karşılamak amacıyla yürütülmektedir.
Bu proje çerçevesinde, sondaj kuyularının başarısız olması durumunda yapılan kuyu harcamalarının %40’ı ya da
%60’ı oranında ödeme yapılacakken, başarılı kuyu delme faaliyetlerinde yatırımcıdan %5 oranında başarı primi
alınacaktır. İller ve ilçeler bazında karşılama oranları belirlenmiştir. Projede risk paylaşımından yararlanmayı
planlayan firmaların başvuruları alınmakta ve ön değerlendirme yapılmaktadır. İlgili faaliyetlerin yürütülmesi
konusunda RPM Danışmanı, uluslararası ihale yoluyla seçilerek Türkiye Kalkınma ve Yatırım Bankası’na destek
vermektedir.
2022 yılında, RPM’nin birinci ve ikinci tur uygulama çalışmaları devam etmiştir. İlk turda üç sözleşme imzalanmış,
iki projede saha çalışmaları tamamlanmıştır. Üç jeotermal arama kuyusu sondaj ve kuyu test faaliyetleri tamamlanmış,
ancak önceden belirlenen başarı kriterlerine göre kuyuların tamamı başarısız olarak değerlendirilmiştir.
Bu durumda, başarısız olan kuyular için RPM fonundan yararlanıcıya toplam 5,05 milyon ABD doları hibe ödemesi
gerçekleştirilmiştir.
İkinci tur uygulamaları kapsamında 18 jeotermal geliştirme proje başvurusu alınmış ve değerlendirmeler sonucunda
14 proje kısa listeye alınmıştır. İlk 10 projenin müzakereleri tamamlanmış, ilk iki proje ise Dünya Bankası
tarafından onaylanmıştır.
2022 yılında, RPM birinci tur uygulama kapsamında üç proje, yararlanıcıların isteği doğrultusunda program
kapsamından çıkarılmıştır. Kalan iki projeyle ilgili çalışmalar devam etmektedir. Dünya Bankası onayı ile RPM
birinci tur uygulamanın 31.12.2022 tarihi itibarıyla kapatılması kararlaştırılmıştır.
2023 yılında, RPM ikinci turda aktif olarak devam eden dört proje ve birinci turdan ikinci tur uygulamaya aktarılan
iki projenin tamamlanması hedeflenmektedir. Aynı zamanda, RPM bütçesi dahilinde üçüncü tur uygulamanın açılması
ile ilgili çalışmalara başlanması planlanmaktadır. Dünya Bankası ile 2023 yılı şubat ayında RPM üçüncü tur uygulama
hakkında görüşmelere başlanması, mart ayında RPM üçüncü tur niyet beyanı (EOI) başvurularının alınmaya başlanması
planlanmaktadır.
TKYB’nın Jeotermal Geliştirme Projesi kapsamında yürütülen hibe projesi, özel sektörün jeotermal yatırımlarını
artırmak amacıyla Temiz Teknoloji Fonu (CTF) kaynağından 39,8 milyon ABD doları tutarında bir kaynak ile finanse
edilmektedir. Bu proje ile jeotermal yatırımcıların kaynak arama amaçlı delecekleri kuyuların başarısız olması
durumunda, maliyetlerinin kısmen karşılanması hedeflenmektedir. Bu şekilde, sektördeki yatırımcıları cesaretlendirerek
Türkiye’nin jeotermal potansiyelinin daha etkin bir şekilde kullanılması amaçlanmaktadır.